15 MAYIS HAVA ŞEHİTLERİNİ ANMA GÜNÜ VE VECİHİ HÜRKUŞ

İLK HAVA ŞEHİTLERİMİZ:

Yüzbaşı Mehmet Fethi Bey, Üsteğmen Sadık Bey, Teğmen Nuri Bey

“Ben henüz tayyareci değildim, çocukluk hayatımın çılgın çağlarını yaşıyordum. Beni daha 1914 yılında havacılarımız arasına çeken hadise Tayyareci Fethi, Sadık ve Nuri Bey’lerin Mısır seyahatlerinde şehadetleri olmuştu. Daha küçükten beri kabına sığmayan bir enerji tahsilimi teknik bir mecraya sokmuştu. Sporun her nev’inden zevk alıyordum. El işleri bakımından minyatür tayyare modellerim daha o zamandan göze çarpıyordu. Yaradılış itibariyle de çevik, atletik, biraz da hırçın bir çocuktum. Havacılık hakkındaki düşüncelerim hudutsuz gökler kadar genişti. Uçmak arzum önüne geçilemeyen bir tuğyan halinde benliğimi sarmıştı.”

Diye başlar Vecihi Hürkuş 1942 yılında yayınladığı “Havada” kitabının ilk bölümlerinde.

Türk havacılığının ilk büyük cesaret ve güç gösterisi 1914 yılında yapılmıştır. Planlanan İstanbul-Kahire seferi. Pilot Yüzbaşı Fethi Bey ve rasıt Yüzbaşı Sadık Bey, uçaklarının 27 Şubat 1914 tarihinde, Teğmen Nuri Bey’in uçağının da 11 Mart 1914 günü düşmesi nedeniyle seyahat tamamlanamamıştır. İlk hava şehitlerimizin kabirleri Şam’da Eyyübi Türbesinde bulunmaktadır.

Fotoğraf: İlk Türk Hava Şehitlerinin Türbesi, kaynak medyagündem

İLK HAVA ŞEHİTLERİ ANITI / FATİH

Neredeyse bütün yurdu saran bu acıyı hafifletmek ve hava şehitleri anmak üzere İstanbul Fatih’te bir anıt yapımına aynı yıl başlanmıştır. Temeli 2 Nisan günü atılan anıt, 1916 yılında tamamlanmış ve anıtın açılışında tören yapılarak ilk hava şehitlerimiz; Fethi, Sadık ve Nuri Bey anılmıştır.

1926 yılından itibaren Türkiye Tayyare Şehitlerini Anma Günü düzenlenerek hava şehitleri anılmıştır. O dönemde her yıl 27 Ocak günü Türkiye Tayyare Şehitlerini Anma Günü olarak törenler yapılmaktadır.

1935 yılında THK 6. Kurultayında 15 Mayıs Hava Şehitlerini Anma Günü olarak kabul edilmiştir.

Fotoğraf: Hava Şehitleri Anıtı eski ve son hali

27 Ocak 1923 KAHRAMAN FAZIL’IN ŞEHADETİ

Vecihi Hürkuş’un satırlarıyla:

“Türk Havacılığı için acı bir haberin yayıldığı elim bir gündü. Büyük Fazıl, talebesi Emin ile bir kaza neticesinde şehit düştüler. İçimi yakan bu haberle ben, şahsen bir dost kayıp etmekle beraber havacılığımızın da genç bir kahramandan mahrum kaldığına çok üzülmüştüm. Hatıra notlarımın o güne tesadüf eden sahifesini tıpkı kardeşimin sahifesi gibi siyah bir çerçeveye gömmüştüm. Filhakika çok haklı idim. Fazıl, ismine yakışan bir fazıla malik ve havacılığımızın o zaman en olgun bir elemanı idi. Uçuşundan ziyade, Türk havacılığı ilminden istifade edebilirdi.

“O, birkaç talebenin değil, fakat hepimizin hocası idi. İşte bu acı içinde ben milli havacılığımız namına için için yandım. Senelerce düşman üzerinde kahramanca çarpışarak ölüm tehlikelerini yenen bu aziz genç, küçük bir kazanın kurbanı olmuştu…”

Vecihi Hürkuş, 1923 ajandası 29 Ocak tarihli notu:

“Çok acı bir gündür. Fazıl’ın ve Emin’in şehadeti haberi bizi çok meyus etti.”

Fotoğraf: Fazıl Bey, Vecihi Hürkuş‘un Günlüğünden

 İLK TÜRK KADIN HAVA ŞEHİDİ ERİBE:

Vecihi Hürkuş’un kızı (yeğeni) Eribe Hürkuş ilk kadın hava şehidimizdir. 29 Ekim 1936 tarihinde Cumhuriyet Bayramı gösterileri için hazırlanan Türkkuşu ekibinde yer alan Eribe; paraşüt atlayışı için uçaktan atlamış ancak paraşütü açılmadığı için yere çakılmıştır. Derhal ameliyata alınan Eribe Hanım kurtarılamamış ve 30 Ekim 1936 günü, 18. Doğum gününde şehit olmuştur. Kabri Ankara Cebeci Şehitliği’ndedir.

Her 15 Mayıs günü Hava Şehitlerini Anma Töreni düzenleyen, onların yüreğimizdeki yerini sağlamlaştıran kurumlara şükranlarımızı sunuyor ve tüm hava şehitlerimizi saygı ile anıyoruz.