Vecihi Bey Gelecek Sene İçin Altı Tayyare İmal Edeceğini Söylüyor

(Fotoğraf: Vecihi Bey kendi imalgerdesi[1] olan tayyaresinin önünde)

Memlekette hava postaları ihdası[2] hakkında tayyareci Vecihi Bey’in Ankara’da Posta Müdüriyeti Umumiyesi[3] ile görüştüğü yazılmıştı. Vecihi Bey’in teklifi Ankara-İstanbul ve Ankara-Erzurum arasında posta nakliyatı ihdasını istihdaf[4] etmektedir[5]. Bu teklifin hududu esasiyesi[6] etrafında Posta Müdüriyeti Umumiyesi ile anlaşılmış gibidir.

Ankara muhabirimiz bu mesele hakkında Vecihi Bey ile görüşmüştür. Vecihi Bey, bu milli teşekkülün makamatı âliyece de tasvip edileceğine kani bulunduğunu[7] söylemiştir. Türkiye’nin birbirinden çok uzak şehirleri arasında birçok tabii arızalardan dolayı nakliyat hatları pek mahdut bulunmakta ve bu yüzden en müsait mevsimlerde bile, muhaberat,[8] münakalat[9] ve bilhassa muhaberatı resmiye[10] birçok müşkülâta maruz kalmaktadır. Asrın en yüksek eseri olan ve beşeriyetin[11] sürate olan ihtiyacını tatmin eden müessese; tayyarecilik olduğuna göre, Türkiye’de de her medeni memlekette olduğu gibi bu asrî vasıtayı ihmal etmek gayri mümkündü[12]. İtiraz etmeli ki, tayyarecilik, bütün yeniliğine nazaran bizde de aynı derecede büyük bir zamana mâlik olduğu halde, henüz taammüm edememiş[13] ve sivil bir teşekküle esas olamamıştır.

Tayyareci Vecihi Bey diyor ki:
– Havaî postalar ihdası suretiyle kendiliğinden meydana gelecek olan sivil tayyareciliğin, memleketteki noksanı telâfisine[14] çalışmak idealimdir. Bu hususta; kudretim nispetinde âzami çalışacağım.

Hattı Teşkil Edecek Tayyareler

Bu tayyareler doğrudan doğruya kendi vücuda getirdiğim Vecihi XIV tayyareleridir. Malûm olduğu üzere, ben kendi tayyaremi imal ettikten sonra, birçok uçuşlar yaptım. Tayyaremin imtihanını vermek üzere Çekoslovakya’ya gittim ve tayyaremi yeni bir tip olarak tam bir muvaffakiyetle kabul ettirdim. Bu muvaffakiyetimi müteakip tayyaremle Prag’dan Ankara’ya kadar uçarak geldim. Çek hükûmetinden aldığım diploma ve seyrüsefer kabiliyet vesaiki[15] hükûmetimizce de tetkik edilerek kabul olunmuş ve tayyaremin Türkiye dahilinde de serbestçe seyrüseferine müsaade edilmiştir. Tayyarem 1932 senesinde küşadına[16] çalışmakta olduğum hatlar için tamamen kâfi evsafı haiz bulunmaktadır[17]. Bu ilk teşekkül için pek yakında altı tayyare imaline başlayacağım. 6 ay zarfında da bunları imal edebileceğim. Yeni tayyarelerimin koyacağım motörlerle[18] performansı daha yüksek olacaktır. 1932 de kullanılacak bu tayyarelerin en vasatî sür’ati[19] 140 kilometre olacaktır. Bu sür’at de maksat için tamamen kâfi olduğu gibi, beher uçuş için Posta Müdürlüğü emrine âmade bulundurulacak sıklet[20] de 120 kilodur. Bu hatlar üzerinde çalışacak[21] Türk malı ve tayyareciler Türk olacaktır.

1933 senesi için düşüncem 1932 senesinde yapılacak işlere vabestedir[22]. Çünkü; yardım, muvaffakiyetin esasıdır. Bu himayeye mazhar olduğum takdirde 1933 senesi için diğer uzak vilâyetlerimize yeni hatlar açılmasına çalışacağım. Ayrıca yolculara mahsus kabineli tayyareleri de kullanmaya başlayacağım. Bu suretle havacılıkta açacağım çığırlarla Sofya- İstanbul hattını, İstanbul-Ankara-Halep hattı ile Halep-Bağdat hattına bağlayabilmek en büyük arzumu teşkil etmektedir. Görülecektir ki, Türk bilgisi ve Türk azmi bu gayesinde de muvaffak olacaktır.

[1] imalgerde: imal ettiği, ürettiği

[2] ihdas: meydana getirme, ortaya çıkarma

[3] Posta Müdüriyeti Umumiyesi: Posta Genel Müdürlüğü

[4] İstihdaf: Hedef tutma, amaç edinme.

[5] posta nakliyatı ihdasını istihdaf  etmektedir: Posta taşımacılığını kurmayı amaçlamaktadır.

[6] Hududu esasiyesi: temel sınırları

[7] milli teşekkülün makamatı âliyece de tasvip edileceğine kani bulunduğunu: Milli kuruluşun yüksek makamlarca da onaylanacağına emin bulunduğunu

[8] Muhaberat: Haberleşme, mektuplaşma

[9] Münakalat: Ulaştırma işleri

[10] Muhaberatı resmiye: Resmi yazışma

[11] Beşeriyetin: İnsanlığın

[12] asrî vasıtayı ihmal etmek gayri mümkündü: çağdaş aracı önemsememek olası değildir.

[13] taammüm edememiş: Yaygınlaşamamış

[14] noksanı telâfisine: Eksikliğini gidermeye çalışmak

[15] seyrüsefer kabiliyet vesaiki: Uçabilirlik belgesi

[16] Küşadına: Açılmasına

[17] kâfi evsafı haiz bulunmaktadır: Yeterli niteliği bulunmaktadır.

[18] Motör: Motor

[19] vasatî sür’ati: Ortalama hızı

[20] emrine âmade bulundurulacak sıklet: emrine hazır bulundurulacak ağırlık

[21] Ek: uçaklar, tayyareler

[22] Vabestedir: Bağlıdır.

[23] LEFKE: Osmaneli (Bilecik)